Van Rompuy heeft een vernieuwde Strategische Agenda voor de Europese Unie. Naast inzetten op sterkere economieën met banengroei is toch het meest opmerkelijke statement dat de Europese Unie meer oog moet hebben voor de noden van de burgers. Dat klinkt verstandig, maar wat beoogd hij, en wat weet hij daarvan te realiseren? Die vragen kan ik niet beantwoorden, maar het biedt wel een mooie kans om zelf op papier te zetten wat Europa volgens mij zou moeten doen om daadwerkelijk oog te hebben voor de noden van haar inwoners. Leest u mee?
Punt vooraf is natuurlijk de definiëring van wat de noden van de inwoners zijn. Dit verschilt natuurlijk sterk over waar je in Europa woont en voor velen zullen de grootste noden zich beperken tot ‘werk, eten en veiligheid’, maar de grootste nood van deze Europeaan vanuit Europees perspectief, is dat ik me absoluut niet herken in het concept ‘Europa’. Wanneer van Rompuy iets voor de inwoners van Europa wil doen dan kan hij het beste de blik op Brussel richten en daar ingrijpen. Enkele suggesties:
-1- Europa legt mensen nu een gevoel op van ‘het gaat over mij, maar niet met mij’. Maar hoe betrek je 500 miljoen mensen bij het beleid? Nou, desnoods met referenda. Durf straks bijvoorbeeld het handelsverdrag met de VS aan de mensen voor te leggen. Is dit wat we willen? Nou, extra banen of niet; mijn antwoord is nee want bilaterale verdragen zijn niet het antwoord waar Europa voor moet kiezen.
-2- In Europa lijkt zakkenvullerij geaccepteerd te zijn; een cultuur die dodelijk is voor het vertrouwen in een Europese gemeenschap. Goedbetaalde lobbyisten, bureaucraten en politici in Brussel bepalen wat er gebeurd en over het algemeen levert dat een beeld op van op eigenbelang gerichte zakkenvullers, terwijl de misstanden niet aangepakt worden omdat de daders sterk verweven zijn met de structuur. De ‘Wientjes’ van deze wereld die zonder moreel kompas aan de touwtjes trekken.
Waar het te vaak misgaat, is dat mensen zonder moreel kompas boven komen drijven en daar niet op worden aangesproken en al helemaal niet afgerekend worden. Hierbij werkt slechts 1 oplossing; rucksichtslos voorbeelden stellen. En dat werkt het beste waar het hart van de mensen ligt; de sport. Begin dus met ingrijpen bij het zwakke financial fair play-beleid van de Uefa en de Fifa. Verscherp de regels en eis dat ploegen met absurde schulden echt uitgesloten worden. Het zal even pijn doen wanneer je de populaire clubs aanpakt, maar geloof me, op termijn is bijna iedereen je dankbaar en je geeft een signaal af van jewelste. Daarna moet je natuurlijk consequent zijn en dezelfde moraal opleggen aan ondernemers en politici.
-3- Een 3e zwak punt van Europa is de besluiteloosheid. Basis hiervan zijn natuurlijk de tegengestelde belangen van landen, en daarom zullen we dat voor een groot deel moeten accepteren; want landen moeten in hoge mate soeverein blijven. Toch is er een simpele mogelijkheid om de besluiteloosheid deels te doorbreken en die oplossing heet Democratie.
Wanneer er in Europa iets is dat we delen, dan is dat de parlementaire democratie, en daarom moet vandaag nog de Europese commissie macht overdragen aan het parlement. Meerderheidsbesluiten die na openlijke discussie tussen direct gekozen vertegenwoordigers genomen worden zullen per definitie meer draagvlak hebben dan besluiten van regeringsleiders.
Kortom; wanneer Europa oog wil hebben voor de noden van de inwoners, dan dient ze de weeffouten in de eigen organisatie aan te pakken; betrek de inwoners, introduceer een scherpe publieke moraal en wijzig de structuur dusdanig dat besluiten democratisch legitiem worden.
Succes gewenst want het gaat om ons aller toekomst.
Aernoud Olde – Hilversum – 24 juni 2014
Aernoud Olde 