Het zal velen ontgaan zijn, maar in Hilversum heeft de afgelopen weken een flinke discussie gewoed over de herziene welstandsnota van de gemeente. Een ruim 200 pagina’s dik stuk dat je van de website van de gemeente kunt downloaden (https://www.hilversum.nl/welstand), en waarvan je, nadat je het doorgelezen hebt, nog steeds geen flauw benul hebt wat de voorstellen nou concreet inhouden. Welkom in de wereld die welstand heet, en die ons allen aangaat.
De discussie vond vooral plaats tijdens een informatie-avond over ‘Plan Oost’ en ‘Plan Zuid’ op het raadhuis waar ruim 150 mensen op afgekomen waren. Een verslag van deze avond kunt u lezen op: http://bit.ly/YVh74b. Deze plannen zijn een poging van het college om in 2 flinke wijken van Hilversum als ‘Beschermd Stadsaanzicht’ te bestempelen en zodoende extra regels in te voeren voor de inwoners bij het onderhouden van hun huis.
Als inwoner van het aangewezen gebied in Oost deel ik het enthousiasme van het college voor deze stadswijken. De architectuur, de ruime opzet, de zichtlijnen, de samenhang, het groen, … echt bijzonder en het zou zonde zijn wanneer dit zou verdwijnen. Toch ben ik van mening dat deze plannen voor een Beschermd Stadsaanzicht onverwijld in de prullenbak moeten verdwijnen. Waarom: het is pure betutteling. Een toelichting:
-1- Waarom worden deze plannen eigenlijk ontwikkeld? De nota verzuimd te beredeneren waarom het nodig is om over te gaan op beschermd stadsaanzicht. Naar mijn mening is dit ook logisch, want de wijk bestaat inmiddels zo’n 75 jaar en in die periode zijn het niet de woningeigenaren geweest die een bedreiging vormen voor het aanzien van de wijk. De praktijk leert dus dat de huidige regels volstaan om uitwassen van de kant van de bewoners te voorkomen.
-2- Naar mijn mening zijn woningen niet alleen bedoeld om in te wonen, maar wordt een leefomgeving pas echt aantrekkelijk wanneer mensen in een woning kunnen leven. Hiermee bedoel ik dat mensen in staat gesteld moeten worden om hun woning en perceel aan te passen aan de persoonlijke wensen van dat moment.
-3- De enige organisatie die daadwerkelijk in staat is om er stedebouwkundig echt een zooitje van te maken is de gemeente zelf. Er zijn legio voorbeelden te noemen (de brandweerkazerne bijvoorbeeld) waaruit blijkt dat het juist de gemeente is die lak heeft aan de zienswijze op wonen van architect Dudok. Wanneer de huidige plannen in de welstandsnota bedoeld zijn om toekomstige bebouwing in zichtlijnen of andere aanslagen op het grotere geheel tegen te houden dan kan ik dat wel waarderen. Beperk dan echter Plan Oost en Plan Zuid tot het vastleggen van contouren en het grotere geheel en ga je niet bemoeien met details van de individuele inwoner.
Samenvattend: behoud het grotere stedebouwkundige patroon en maak de mensen bewust dat ze in unieke wijken wonen. Stimuleer dat de mensen hun huis op verantwoorde wijze onderhouden en creëer mogelijkheden om als buurtbewoners gezamenlijk de wijk leefbaar en aantrekkelijk te houden. In CDA-termen: geef mensen de kans om een goede rentmeester te zijn over hun leefomgeving.
Kom dus niet met allerlei aanvullende regels over de kleur verf, te gebruiken materialen en of mensen een zonnepaneel op hun dak mogen plaatsen, maar geef de mensen juist de ruimte om hun leefomgeving aan te passen aan hun eigen wensen zodat ze kunnen leven. Daarbij mag de overheid best stimuleren dat mensen per rij of blok in samenhang materialen en kleuren gebruiken, maar schrijf dit niet dwingend voor.
Een saillant detail van de discussie is dat het af en toe leek alsof het hele plan slechts tot doel had het plaatsen van zonnepanelen op daken aan banden te leggen. Me dunkt dat dit bij uitstek iets is waar je de mensen vrijheid moet gunnen. Niemand zal panelen op z’n eigen dak leggen omdat dat zo mooi is, of om de uitstraling van de buurt te bederven. Nee, mensen doen dit uit andere motieven en mensen doen dit ook pas nadat andere energie-besparende maatregelen genomen zijn.
Wanneer er maatschappelijke alternatieven gecreëerd worden voor het aanbrengen van zonnepanelen op het eigen dak, bijvoorbeeld door mensen de gelegenheid te bieden om panelen op daken van gemeenschappelijke gebouwen te leggen dan is dat natuurlijk voor iedereen efficiënter. Laten we daarin onze energie steken, en het Beschermd Stadsaanzicht tot een historische blunder bestempelen.
Aernoud Olde/ 12 feb 2013
p.s. of het college gaat vasthouden aan de plannen voor een beschermd stadsaanzicht kan inmiddels betwijfeld worden aangezien de PvdA-fractie de plannen betiteld heeft als ‘regelzucht’
Aernoud Olde 